Унгарците излегуваат на гласање на 3 април за да изберат помеѓу „повеќе автократизација или редемократизација“, на кои 199 пратеници ќе бидат избрани во Националното собрание за четиригодишен мандат.
Според унгарскиот изборен систем, за 106 едномандатни изборни единици се одлучува со гласање во прв ред. Останатите 93 пратеници ќе се избираат од една изборна единица на територијата на целата држава, најмногу по пропорционална застапеност.
Премиерот Виктор Орбан бара четврт последователен мандат. Неговата националистичка конзервативна партија Фидес уживаше супер-мнозинство, дозволувајќи му да го промени уставот, во поголемиот дел од последните 12 години.
Откако постојано се движеше надесно, Орбан договори одржување референдум за неговата анти-ЛГБТК политика.
Во спротивниот агол стои партијата Обединети за Унгарија – незгоден сојуз на опозициски партии вклучувајќи ги екстремната десница, традиционалната левица, зелените и либералите.
Овој сојуз беше дизајниран, велат партиите, да ја спаси земјата од се покорумпираното и авторитарно владеење на Орбан.
Конзервативниот независен Питер Марки-Зај беше избран за кандидат на блокот за премиер во октомври.
Кој е Питер Марки-Зај?
Конзервативниот градоначалник на мал град во Унгарија, Петер Марки-Зај, ќе се спротивстави на унгарскиот премиер Виктор Орбан на изборите во недела. Тој во октомври најави дека, ако го „пензионира“ политички Орбан, ќе го екстрадира Никола Груевски во Македонија.
Дека со изборот на Марки-Зај за градоначалник на Вашархељ, како лидер на граѓанското Движење „Унгарија на сите“ (МММ), здружената опозиција во Унгарија, политичката клима во земјата би можела да стане неповолна за поранешниот премиер Никола Груевски, се наведува и во анализа објавена на новинарската платформа „Репортинг Демокраси“.
Но, како што се наведува во текстот, според правни експерти, за да му биде укинат статусот на Груевски како азилант и за негова екстрадиција ќе треба повеќе од политичка волја и тој процес би бил многу комплициран и долг.
Неодамнешната анкета на Институтот за медиуми покажа дека околу 47 отсто од Унгарците сакаат промена на владата. На изборите во 2017 година опозициските партии собраа 51 отсто од гласовите, но не успеаја да го победат Орбан бидејќи не беа обединети. Овојпат е поинаку.
Марки-Зај е конзервативен политичар 49-годишен католик и татко на седум деца, кој се обраќа и до либералните и до конзервативните гласачи.
Марки-Зај е конзервативен политичар 49-годишен католик и татко на седум деца, кој се обраќа и до либералните и до конзервативните гласачи. Има дипломи по економија, маркетинг и инженерство. Привлече политичко внимание кога победи на изборот за градоначалник во 2018 година во неговиот јужен роден град, Ходмезевашархељ или попознат како Вашархељ, инаку упориште на партијата Фидес на Орбан.
Тој вети дека ќе ги обедини лево-десничарските Унгарци. Како антиелитист тој, исто така, водеше кампања за создавање коалиција на „чистите“, ветувајќи дека ќе ја елиминира корупцијата во Унгарија. Тој и лидерката на левичарската Партија на демократската коалиција, Клара Добрев, најавуваат заеднички настап на опозицијата и соработка, откако Марки-Зај ја победи на прелиминарните избори за кандидат на опозицијата на кои учествуваа 600.000 луѓе.
Тој е неизвалкан од хипотеката на социјалистичко-либералната коалиција пред 2010 година, која беше поразена од Орбан, а не е поврзан ниту со некоја од главните партии формирани од падот на комунизмот во 1989 година.
Марки-Зеј вети екстрадиција на Груевски
Премиерот Никола Груевски во 2018 година избега во Будимпешта, а потоа благодарение на Орбан доби азил во Унгарија.
За екстрадицијата на Груевски , Марки-Зај не зборуваше на обичен настан туку на заедничкото одбележување со останатите опозициски лидери на Унгарската револуција од 1956 година.
Во говорот Марки-Зај оцени дека на Унгарците им е доста од поттикнување омраза, дека целта на здружувањето на опозицијата е да да ја направат Унгарија земја во која има слобода на медиумите, слободен избор на учебници, локалните самоуправи да ја претставуваат слободната волја на граѓаните, па и кога тоа е спротивно на политиките на власта.
Вети и пристап до досиејата на агентите по триесет години, како и екстрадиција на Никола Груевски заедно со „другите криминалци стационирани овде од Фидес“.
Истиот ден Орбан имаше митинг во Будимпешта на кој ги обвини Брисел и Вашингтон дека се обидуваат да се вмешаат во политиката во Унгарија и да влијаат врз исходот на парламентарните избори .
Кои се главните прашања во кампањата?
Фидес го планираше референдумот како централен дел на својата кампања за мобилизирање на своето конзервативно гласачко тело.
Орбан е најблискиот сојузник на рускиот претседател Владимир Путин во ЕУ
Партијата, исто така, се концентрираше на поврзување на обединетата опозиција со личности како што се американскиот филантроп Џорџ Сорос и други членови на, како што вели, глобалистичката либерална елита решена да го уништи суверенитетот на Унгарија, да ја преплави земјата со мигранти, да воведе „родово лудило“ и да ги исфрли Популистичките економски политики на Фидес.
Обединети за Унгарија, во меѓувреме, планираа да се концентрираат на тврдењата дека Орбан организирал широко распространета мрежа на корупција за да ги украде средствата на Европската унија и да ги намести правосудството и изборниот систем за да му помогне да се извлече од тоа.
Ветувањата за зголемување на инвестициите во здравството и образованието се насочени кон истакнување на лошото управување на Унгарија со пандемијата на коронавирус и штрајк од страна на наставниците. Сепак, војната веднаш преку границата во Украина ги совлада сите прашања за да доминира во кампањата.
Орбан сојузник на Путин
Орбан е најблискиот сојузник на рускиот претседател Владимир Путин во ЕУ. Иако владата не ги блокираше санкциите на ЕУ против Москва, таа одби да ја намали големата зависност на Унгарија од руската енергија и одбива да дозволи оружјето упатено кон Украина да транзитира низ земјата.
Обединети за Унгарија се обиде да ги претвори изборите во референдум за тоа дали Унгарија треба да биде дел од Истокот или Западот.
Орбан ги обвини Брисел и Вашингтон дека се обидуваат да се вмешаат во политиката во Унгарија и да влијаат врз исходот на парламентарните избори .
Исто така, се насочи кон популистичките економски политики на владата, кои вклучуваат дарежливи бенефиции и ограничени цени на енергијата, тврдејќи дека економското прелевање од војната ќе ги направи овие политики неодржливи.
Фидес реагираше со промовирање на Орбан како гарант на мирот и стабилноста. Опозицијата беше означена како воинотворец затоа што повика на посилна поддршка за Украина и беше обвинета за планирање мерки за штедење.
Стратегијата на опозицијата не функционира, рече Маријан Ори, виш уредник во провладиниот дневен весник Маѓар Хирлап.
-Анкетите покажуваат дека за повеќето луѓе приоритет е да се задржи Унгарија надвор од војната и да се заштити нејзината енергетска безбедност, рече таа.
Дали изборната трка е слободна и фер?
Многумина тврдат дека во Унгарија не се можни слободни и фер избори. Се проценува дека според преправениот изборен систем на Орбан, на обединетата опозиција и треба маргина на победа од најмалку 6 отсто за да обезбеди мнозинство.
Контролата на медиумскиот пејзаж што Фидес го изгради во последните 10 години е исто така проблем, велат аналитичарите, дозволувајќи и на партијата да ги ограничи наративите на кои се изложени многу гласачи.
-Кампањата на владејачката партија е поефикасна, бидејќи има машина што доминира во јавната сфера, рече Роберт Ласло од тинк-тенкот „Политички капитал“ со седиште во Будимпешта.
Кандидатурата на Марки-Зеј би можела да биде тешка битка за Орбан на парламентарните избори
Овие грижи ја убедија Организацијата за безбедност и соработка во Европа (ОБСЕ) да го надгледува гласањето.
Таа изрази загриженост не само за доминацијата на Фидес на медиумскиот пазар, туку и за злоупотребата на административните ресурси.
Таа изрази загриженост не само за доминацијата на Фидес на медиумскиот пазар, туку и за злоупотребата на административните ресурси, заматувањето на улогите на државата и на политичките партии и финансирањето на кампањата.
Локалните организации, во меѓувреме, собраа армија од 20.000 доброволни набљудувачи на анкетите.
Но, портпаролот на Фидес, Золтан Ковач, вели дека таквата акција е непотребна и е резултат на пристрасност против нелибералните ставови на Орбан.
-Тоа ќе бидат целосно слободни избори, изјави тој за Ал Џезира. „ОБСЕ доаѓа од свет кој е против нас“.
Сепак, дури и Центарот за фундаментални права финансиран од Фидес призна дека „испраќањето на целосна мисија за набљудување на изборите од страна на ОБСЕ ечекор без преседан за земја-членка на ЕУ“.
Што велат анкетите?
Засилена со неговата медиумска машина, се чини дека наративот на Орбан околу војната во Украина функционира.
Дури и напорите на украинскиот претседател Володимир Зеленски да ја натера Будимпешта да покаже поголема солидарност, се чини дека имаа мал ефект.
Стравот од војна се чини дека е посилен во Унгарија отколку гневот од агресијата на Путин, велат аналитичарите. И како што се зголемува притисокот, единството и искуството на Обединети за Унгарија се тестираат.
Фидес, има „тенко водство“ во однос на опозициската алијанса пред парламентарните избори , според најновото истражување на јавното мислење спроведено од истражувачкиот центар ИДЕА Институтот.
Околу 41 отсто од електоратот, кој учествуваше во анкетата спроведена помеѓу 22 и 28 март, го поддржа Фидес на Орбан, што е повеќе од 40 отсто од почетокот на март, додека поддршката за шестпартиската опозициска алијанса беше 39 отсто, зголемување за два. процентни поени.во споредба со претходното истражување, пренесува Ројтерс.
Сепак, процентот на неопределени е намален на 6,0 отсто, покажа анкетата.
Други анкети објавени претходно оваа недела ја ставаат владејачката партија на Орбан пред нејзините ривали.
Соња Танеска
