Во Хрватска денеска на 17 април се одржуваат редовни парламентарни избори на кои право на глас имаат околу 3,7 милиони гласачи.
Гласачите можат да излезат на околу 6.500 избирачки места во Хрватска, кои ќе бидат отворени од 7 до 19 часот.
Ова се едни од најнеизвесните парламентарни избори, благодарение на претседателот Зоран Милановиќ, кој неочекувано најави дека ќе биде кандидат за премиер на опозициската Социјалдемократска партија (СДП) и го доведе во прашање речиси обезбедениот трет мандат на актуелниот премиер – Андреј Пленковиќ.
ХДЗ во голема мера доминираше со владата откако Хрватска стекна независност од поранешна Југославија во 1991 година. Таа стана членка на НАТО во 2009 година, се приклучи на Европската унија во 2013 година, а од 2023 година е и членка на Еврозоната, членка на монетарната унија на ЕУ.
Предизборните анкети предвидуваат дека ХДЗ ќе биде релативен победник, што на Пленковиќ му дава поголема шанса да формира влада, но ниту една партија нема да може да го направи тоа самостојно, па владата ќе зависи од постизборните коалиции.
Од изборите кои изгледаа многу предвидливи пред неколку месеци, со влегувањето во изборната игра на Милановиќ, познат по острата реторика и стил, станаа интересни и значително различни од сите претходни.
Уставниот суд му забрани на Милановиќ да се кандидира за пратеник на листата на СДП, бидејќи не поднел оставка од функцијата претседател, па делумно учествувал во кампањата.
Иако поради забраната не учествуваше на предизборните средби на СДП, Милановиќ во речиси секојдневни изјави за новинари и објави на социјалните мрежи ја критикуваше ХДЗ за низа корупциски скандали, ги повика граѓаните да гласаат за која било партија освен за ХДЗ и Пленковиќ и најави дека како кандидат на СДП, чиј претседател некогаш беше, ќе формира влада на национален спас.
Во понеделникот, последниот ден од кампањата, Милановиќ и Пленковиќ го продолжија вербалниот конфликт кој трае со години.
Пленковиќ истакна дека Милановиќ „ја турка Хрватска во рускиот свет“, алудирајќи на неговото противење на обуката на украинските војници во Хрватска, додека Милановиќ го нарече премиерот „кум на криминалот во Хрватска“ и „херојски зајак“.
На завршната прес-конференција на ХДЗ во Загреб, премиерот рече дека очекува голема поддршка на изборите и убедлива победа на неговата партија поради резултатите што ги постигнале во изминатите осум години.
Тој ги повика десничарските гласачи да гласаат за ХДЗ, а не за нивните главни противници од десниот спектар Мост и Татковинско движење, бидејќи, како што наведе, тоа ќе ја донесе левицата на власт.
Во последното обраќање на социјалните мрежи, Милановиќ ги повика граѓаните да гласаат за која било партија, но не за ХДЗ и рече дека Хрватска никогаш немала „толку корумпирана влада и дека никогаш немало кражба како во овие осум години на Пленковиќ и на ХДЗ. правило“.
Покрај кандидатурата за премиер, Милановиќ ја изненади јавноста и со изборот во среда да ги одржи изборите, бидејќи речиси сите избори, освен оној во 2000 година, се одржуваа во недела.
На парламентарните избори се избираат 151 пратеник, од кои 140 се во десет изборни единици во Хрватска, секоја со по 14 пратеници.
Тројца пратеници се избираат во посебна, 11-та изборна единица, во која членуваат гласачи без живеалиште во Хрватска, односно дијаспората.
Во странство се гласаше вчера, а ќе се гласа и денеска.
Во 12-та изборна единица се избираат осум претставници на националните малцинства, од кои тројца се српски.
Како и претходните години, се очекува тие три пратенички места да ги освои Независната демократска српска партија (СДСС), која досега беше дел од владејачката коалиција предводена од ХДЗ.
Право на глас имаат околу 3,7 милиони гласачи, што е за 127.000 помалку од пред четири години.
Од нив 3,51 милиони живеат во Хрватска, а 222.300 активно се регистрирани гласачи во странство, од кои повеќето во соседна Босна и Херцеговина.