Текстот е објавен на 8-ми јуни 2012 година во неделникот „Фокус“ во бројот 884
Какви се видливите ефекти од четиригодишната дружба меѓу Пастирот и Командантот? Пред се, лидерот на некогашната ОНА како горд послушник ги проголта сите катиљ абери од Брисел и од Вашингтон за забеганите демократски процеси во Македонија. Особено видливо е дека не се поместивме кон НАТО и ЕУ во овој период.
Според опозициските калкулации, формулата за вечната љубов меѓу коалициските браќа од Илиденска се тендерите. Всушност, излегува дека Груевски ја пронајде формулата за омекнување на Командантот, односно за кастрење на канџите на орелот со песната – „Love me tender”!
Пишувала
Јадранка КОСТОВА
Деновиве, на 5 јуни, прославивме или „вадевме“, кој како милува, една година од вторите парламентарни вонредни избори, kои, пак, не донесоа промени во партискиот состав на владата. Па така, дружбата меѓу Никола Груевски и Али Ахмети денес веќе има еден заокружен четиригодишен мандат. На 1 јуни се навршија точно четири години од првите предвремени парламентарни избори одржани во Македонија. Тогаш на иницијатива на ДУИ, а со сесрдна и експресна поддршка од ВМРО-ДПМНЕ, непосредно после фијаското во Букурешт, се влезе во остварување на едно вакво сценарио.
Рака на срце, новата коалиција веќе се насетуваше и тивко се крчкаше со месеци пред предвремената изборна фешта. Што добивме ние граѓаните од овој политички брак од ин терес? Каков е бенефитот за државата, оти не се сомневам дека партиските војници им се солидно намирени и имаат причини за задоволство!?
Се разбира, од себични мотиви, кои потоа бесрамно ги пакуваат со национална патриотска машничка. Кога ќе се подвлече црта, излегува дека она што некогашниот претседателски кандидат на ВМРО-ДПМНЕ, Љубиша Георгиевски го најавуваше во 90-тите, дека ќе му ги скратат канџите на орелот, со јасна алузија на албанскиот национален симбол, по се изгледа му успеа дури сега на Никола Груевски. Секако, сметам дека изреченото од Георгиевски беше истргнато од контекст, но, со оглед на тоа што тогаш љубчовци јаваа на антиалбански ноти, овие сдсмовски шеми би ги прогласила за почетоци на спин – мајсторлакот, за што, пак, вистински велемајстори се покажаа новите дечки од ДПМНЕ на Груевски.
Во секој случај, ако се занемарат сите шпекулации, разно-разни навивачки прогнози, сите благонадежни анализи, кои главно се темелат на тоа дека ДУИ е подобрата половина од оваа коалиција, ефектите од четиригодишната дружба меѓу Пастирот и Kомандантот велат дека Ахмети веќе почнува да преде како маченце.
Човекот кој израсна во мит за албанската кауза како лидер на ОНА, овие четири години како горд послушник ги проголтуваше лесно сите катиљ абери од Брисел и Вашингтон за забеганите демократски процеси во Македонија. Не се поместивме ни милиметар кон НАТО и ЕУ во овој период, но, Командантот и натаму е комотен.
Според опозициските калкулации, формулата за вечната љубов меѓу коалициските браќа од Илиденска се тендерите. Всушност, излегува дека Грујевски ја најде формулата за омекнување на Ахмети, односно за кастрење на канџите на орелот со песната „Love me tender“!
СЕРИОЗНА ВЛАСТ СО НЕСЕРИОЗНИ РЕЗУЛТАТИ!
Шегата на страна, но, која е логиката ДУИ да се амнестира за сите девијации и деформации со кои се соочивме во изминативе четири години? Слобода на медиуми на најниски гранки, судство под политички притисок, шампиони во мизерија, партизирана администрација, и за прв пат, токму во нивен мандат, се збогативме и со политички затвореници. Зошто тогаш ДУИ да е невина ако сме рамо до рамо со Белорусија и со Украина на овој план? Уште повеќе што последнава година ресорите Правда, Евроинтеграции и Одбрана женерозно Груевски им ги отстапи? Навистина е нехумано се да се истовари на преродбеничкиот грб на Пастирот.
Каква е улогата на албанскиот партнер во сите досегашни влади? Да, согласно добрите традиции секогаш една албанска партија е дел од владината коалиција. Ако се држиме до филозофијата на интегративците дека победникот од македонскиот блок мора да коалицира со победникот од албанскиот блок, тогаш само небото треба да им е лимит во оваа соработка. Тоа го следиме сега и во живо, се одвива пред нашите очи. И зошто Ахмети и дружината да се помалку одговорни за овие, за нас барем, четири кошмарни години? Според она што нѝ го испорачаа во нивниот мандат, одговорноста треба да биде заедничка.
Или, мислат дека и тука делбата треба да оди според процентите од Рамковниот договор? Се ми се чини дека црно-белиот третман на овој владејачки двоец беше поттикнат од желбата и надежта на многумина, дека, кај да е, ДУИ ќе ја напушти владата и ќе ги остави преродбениците на цедило. Де на пролет после оној самит, де на есен после не знам кој настан. Во овие четири години барем осум пати се ширеа вакви шпекулации, кои, сепак, беа подгревани во кујната во Мала Речица.
Тука се и тезите дека Командантот Ахмети чека команда од Вашингтон и од Брисел за еден ваков чекор! Арно ама, се занемарува фактот дека токму во 2008, кога ДУИ и ВМРО-ДПМНЕ со здружени сили одлучија да се оди на предвремени избори, американската амбасадорка во НАТО Викторија Нуланд се обидуваше да ги убеди „дека сега е моментот да се реши спорот со името“, а евродипломатот Ерван Фуере на пратениците по којзнае кој пат им укажуваше дека „оваа година ни е клучна за ЕУ“.
Со други зборови, токму тие неколку месеци се сметаа клучни, а предвремените избори ја анулираа таквата оптимистичка варијанта, Освен поголемо парламентарно мнозинство и покомотна власт за Груевски, само сега со Ахмети наместо со Тачи, не се приближивме ниту кон НАТО ниту кон ЕУ. Еве, и конкретно да го вратиме филмот, во април 2008. После неуспехот во Букурешт, и покрај силната американска поддршка за брзо решавање на спорот со името, а со тоа и брз влез во НАТО, ДУИ покрена иницијатива за распуштање на парламентот.
Груевци експресно се согласија со ова сценарио, што наведува на тоа дека најверојатно постоел таканаречен мартовски договор, како што претходно го немаа, па го имаа оној мајскиот. Лидерот на ДУИ, Али Ахмети, тогаш објаснуваше дека нивната иницијатива за предвремени избори имала за цел „да се оствари вистинска европска агенда, консолидирање на институциите, како и зајакнување на меѓуетничките односи, имплементација на Охридски договор“.
„Македонија веќе доцни со евроинтеграциите. Владејачката гарнитура (ВМРО-ДПМНЕ и ДПА, н.з.) се однесува недржавнички во овие две години и затоа е потребна сериозна власт, која ќе знае да се соочи со сите предизвици за државата“, обнародија тогаш од ДУИ. Дали навистина потоа добивме „сериозна власт“? Дали владата на ВМРО-ДПМНЕ и на ДУИ ги забраза интеграциите? На овие прашања, ама без самозалажување, нека си одговорат, барем во себе, првенците на ДУИ. За пред јавноста, пак, веќе слушаме какви „сериозни“ објаснувања даваат!
МАЈСКИ ДОГОВОР НЕМАЛО, АМА ИМАЛО!?
Од друга страна, од оваа временска дистанца звучат визионерски предупредувањата што тогаш ги даде Радмила Шеќеринска.
– Ако има избори, Македонија, дефинитивно, нема да може да ги продолжи преговорите за името. Ако не го направи тоа во следните месеци пред претседателските избори во САД, Македонија нема да може да смета на толку силна американска поддршка. Втората последица е дека во 2008 година нема да добие покана за НАТО, ниту ќе ги почне преговорите со ЕУ. Изборите значат само бегање од одговорноста на македонските политичари во најсериозниот момент. Тоа ќе биде кукавички однос за најбитни прашања – посочи тогаш Шеќеринска, а времето потврди дека проценките ѝ беа точни.
И денес, откако извисуваме во континуитет, Ахмети почнува да звучи како Груевски. И тој, според изјавата дадена деновиве, на 10-годишнината од основањето на партијата, во врска со евроинтеграциите го впери прстот во Атина. Посочи дека се чекало стабилна влада во Грција, за да се интензивираат чекорите за решавање на спорот со името.
Според него, почетокот на решението е можност да се добие условна покана за членство во НАТО, со што би почнала ратификацијата на протоколот за членство во НАТО на Македонија од страна на парламентите на земјите членки на Алијансата. Ова, демек, би му дошло нешто како дијалогот на високо ниво со ЕУ. Се нешто условно. Но, зарем проблемот е во нестабилноста на грчката влада?
Едно време во нивниот мандат Грција имаше и стабилна влада, па не променија ништо! Но, да се вратиме на хронологијата на приближувањето на Груевски и Ахмети. Новинарите од провладин ков, за да го амортизираат пресвртот, знаат данафрлат дека влетувањето на Груевски во прегратките на Ахмети било порака од Вашингтон. Демек, после двегодишниот отпор да ја земе во влада победничката албанска партија, тој на крајот покажал кооперативност.
Претходница или кршење на мразот беше со таканаречениот мајски договор меѓу него и Ахмети, во време додека коалицираше во владата со ДПА на Мендух Тачи, кого вмровците дури го прогласија за војвода. Потоа лесно го преболеа кога беше заменет со Командантот. Но, фемкањето на Груевски во релациите со ДУИ има и забавен карактер. Со недели негираше дека постои некаков Мајски договор. Потоа упорно се вадеше дека е усен, а не писмен договорот, небаре и нотар треба да го завери.
На крајот се покажа дека на листот хартија не стојат потписите на Грујо и на Ахмети, туку имало посебен договор на едниот и на другиот со американската амбасадорка Џилијен Миловановиќ. Ете, колку мајскиот договор не бил договор!
Дворјаните од медиумската фела дури и мерачеа кога после победата во 2006, груевци глумејќи ѓоа преговори вешто ги издриблаа ахметиевци, покажувајќи цврст гард дека со бивши терористи не се прави влада. Потоа ко маченца гувееја кога Никола и Али станаа партнери.
Всушност, се калкулираше дека има две црвени линии кај Преродбеникот- нема коалиција со обвинети за воени злосторства и нема промена на името без поддршка на народот на референдум. За првата работа пушти срце пред четири години, а лани веќе им ги исчистија и досиејата преку автентично толкување на амнестијата. Што се одне-сува за второто, веќе е тешко да се типува цврстината, оти тоа му остана најсигурниот темел на неговото владеење.
„Името не го даваме“ е пандан на „Косово не го даваме“. Да, и Милошевиќ со години ја градеше својата лична слава и партиската империја на таков слоган, со што ги разнежнуваше срцата на нацијата. Уште повеќе, со силната и одлучна реторика кон „НАТО зликовците“. Како завршија и Вождот и Косово, не треба посебно да се елаборира. Но, кога сме кај српските политики, дилема е зошто Русија и Кина не им помогнаа да го сочуваат Косово? Ова само како предизвик за размислување на дворските експерти, кои со оптимизам гледаат алтернатива во Русија и во Кина наместо, демек, неправедниот Запад?!
ОД ТЕРОРИСТ ДО ТЕНДЕРИСТ!
И сега, зошто една лево ориентирана албанска партија, која се роди од некогашната воена структура на ОНА, толку добро се вклопи со демохристијанската ДПМНЕ, која за предзнак ја има кратенката од Внатрешна Македонска Револуционерна Организација? Опозицијата знае да нафрли дека Ахмети и Груевски до пладне се сакаат, а попладне се мразат, алудирајќи на дивергентните политики и идеологии, кои, пак, тендерите успешно ги хармонизираат.
Коалицијата ја нарекоа тендерска, а треба да им се верува, затоа што СДСМ после четиригодишното искуство со ДУИ веројатно ги има осознаено вкусовите и слабостите на ахметиевци. Сепак, постојаното подгревање на лажните надежи во интегративците како вљубеници во евроатланските интеграции, наспроти популизмот и тоталитарните методи со кои владее втората половина од коалицискиот брак, веќе делуваат по малку ступидарно. Та, истераа без проблеми цел еден мандат. Притоа, веќе во многу работи почнуваат да наликуваат.
Велат, нели, дека дури и домашните миленичиња по извесен период почнуваат да наликуваат на нивниот пријател од човечка раса, а не пак луѓе од различни партии со наводно различни идеологии. Ахметиевци по пример на преродбеникот сега си градат свој плоштад од другата страна на Вардар. Пропагандата и градбите ве-ројатно и од тендерски пориви, добро им легнаа и на ДУИ-џиите! Впрочем, и Ахмети и Груевски во својата политичка кариера доживуваа трансформации.
Транзитираа, што би се рекло. Ахмети, кој во младоста важеше за марксист- ленинист, за време на воената 2001 стана терорист, за многу бргу потоа да биде прогласен за миротворец. Веднаш потоа, промовирајќи ја новата партија – ДУИ, Командантот се декларираше за интегративец кому ЕУ и НАТО му се ѕвезда водилка. Но, сега веќе ги има сите предиспозиции да заврши со етикетата – тендерист! Груевски пак, од техноменаџер и човек посветен на економијата, денес со економијата го врзуваат најмногу роуд шоута. Главно стана препознатлив по популизмот, агитпропот, барокот, антиката, па лидерот на опозицијата неодамна го спореди со Марија Антоанета. Од друга страна, како во времето на Тито, веќе е тешко да одредите каде завршува партијата и почнува државата, и обратно!
Инаку, како и сите останати партии, така и ВМРО и ДУИ се темелат на султан филозофија. Споредбено, Ахмети изгледа како поголем демократ, само затоа што, ете, за ДУИ се плете приказната дека постојат две крила, фракции – едната тендерска со Муса Џафери, а другата интелектуална со Теута Арифи како предводник. Со Груевски како лидер, пак, и во државата е опасно да размислуваш поинаку, а не пак во партијата! И што оствари ДУИ од ветувањата?
Со оглед на тоа што за оваа партија не се врзуваат некакви големи економски проекти, туку главно ЕУ и НАТО, барем формално од такви соображенија и ги иницираа предвремените избори во 2008 – тука политичката математиката е едноставна. И после четири години Македонија не доби покана за членство во НАТО, ниту, пак, има датум за преговори. Сите понатамошни обиди за амортизирање на ваквиот скор, не ја менуваат финалната слика.
Што добија ахметиевци освен тендерите? Амнестија на воените злосторства регистрирани во предметите вратени од Хаг. Но, не треба да се занемарат ниту досиејата „Ибар“, „Вујко“, „Мама“ и „Стрелец“, кои Комисијата за лустрација ги прогласи за фалсификат. За рамковни вработувања на главно партиски приврзаници, секако дека немаше зима!
Да, ги добија и клучните евроинтегративните ресори во Владата. И што од ова може да се смета како добивка за граѓаните и за државата?!
„ДЕМОКРАТСКИОТ КОД“ НА ПАРТНЕРОТ
„Груевски сака, злоупотребувајќи го до крај своето мнозинство, да му го покаже местото на албанскиот политички субјект, а тоа место е на опашката од неговата влада. Како и секогаш, греши во овие процени, оти се води од малициозност, а не од политичка и државничка прагма.
Тој ја потроши ДПА до крајност при своето владеење. Тој може да го потроши и ДУИ во овие констелации, во кои се однесува крајно неодговорно кон демократските вредности и етничката стабилност. Но, колку и да се обидува, ниту тој, ниту кој било друг не може да ги потроши Албанците како значаен политички фактор во земјата. Како што тргнал, победникот Груевски може да ја потроши и Македонија. Ама Албанцитеќе останат тука со своите евроатлантски идеали“.
Овие оценки за премиерот кој „се води од малициозност“, ги напиша актуелната евроинтегративка во кабинетот на Груевски, но пред безмалку четири години, кога Теута Арифи беше само позициски пратеник. Тогаш, во 2008 година, таа предупредуваше за „недостаток на демократски код“ на победничката ВМРО-ДПМНЕ, која креира процеси „кои водат кон демократура како прв чекор до вистинската диктатура“.
Не знам дали денес Арифи смета дека сме полнокрвна демократија, но, верувам дека тие не успеаја да го променет демократскиот код“ на груевци, напротив, се случи обратен процес. Да не речам, успеаја да ја потрошат и ДУИ! Во изминативе години, откако ДУИ влезе во прегратките на Пастирот, во Македонија се регистрираат политички судења, а слободата на изразувањето изби на прво место на загрозените вредности. И, каде сме сега?!
Во демократија, демократура или сигурно чекориме кон диктатура? Но, за „демократскиот код“ на ахметиевци доволно говори фактот дека после ланските избори, без чувство на непријатност ги изгласаа измените во Законот за радиодифузија, само за да се обезбеди партиска контрола врз ова регулаторно тело. Оваа гласачка сеанса се најде на тапет и во Брисел и во Вашингтон, но Арифи и колегите кои копнеат по ЕУ и по НАТО не се поколебаа во реализирање на проектот. Ако за воените злосторства имаа личен партиски бенефит, каков демократски европски прогрес донесоа овие законски измени?
Никаков, освен што јасно покажаа дека пазарџиската логика е доминантна спојка на коалициските пријатели. И со оглед на тоа што на вмровците како главен репер за споредба им се црните сдмсовски времиња, ќе се обидам да постапам по ова портокалова мерна единица. Со тешко срце, ама согласно една од многуте скапи владини реклами, ќе си го ослободам срцето и ќе им оддадам признание дека ги прешишаа. Да, како најтемен период во политичката транзиција го сметавме оној од 1994 до 1998 година, кога СДСМ како предводник на Сојузот за Македонија палеше и гасеше во државата, без опозиција во парламентот.
Си имаа и тие свој албански партнер – ПДП, кој веќе исчезна од политичката сцена. Сојузот го сочинуваа СДСМ, либералите на Стојан Андов и социјалистите на Љубисав Иванов Ѕинго. Некаде на половина мандат, на почетокот на 1996 година, либералите излегоа од коалицијата. Овој преродбеничко – интегративен квартал, во многу работи ги прошири и надгради дострелите од бранково време по многу параметри, што секако е посебна тема на која ќе се задржам во следното издание на „Фокус“. Во секој случај, излегува дека социјалистите всушност се заеднички именител на овие две темни поглавја!
А, дали ДУИ ќе ја доживее судбината на ПДП? Mислам дека има солидни шанси да го оствари тоа до крајот на мандатот во 2015. Плус, што би рекла Арифи од опозициското доба, како што тргнал, „победникот Груевски може да ја потроши и Македонија“. Со тоа што чесно е да интервенираме барем амандмански – не победникот, победниците од македонскиот и од албанскиот блок, Груевски и Ахмети може да ја потрошат Македонија!
По моделот на КАРДЕЉ
КОНСОЛИДИРАЊЕ И ЗАЈАКНУВАЊЕ
Насушната потреба од предвремени избори веднаш по самитот во Букурешт во 2008, ДУИ ја поткрепи, меѓу другото, и со неопходноста од „консолидирање на институциите, како и зајакнување на меѓуетничките односи“, што, според речникот, како Едвард Кардељ да го составувал.
Како ги консолидираа институциите, сосе последната – Уставниот суд, ми доаѓа да ги замолам – аман не ги консолидирајте веќе! Ако, пак, мислат дека ја оствариле мисијата за меѓуетничките односи, тогаш ептен ги зајакнеле со насилствата на Кале, инцидентите во Вевчани и во Струга, синхронизираните тепачки по автобуси, до исламскиот радикализам што, според првенците на ВМРО-ДПМНЕ и на ДУИ во МВР, беше детектиран како мотив за масакрот кај Смиљковското езеро.
Всушност, во периодот на оваа четиригодишна тендерска идила, меѓуетничките односи се движеа во амплитуди, и најважно – како под конец, со нож пресечени прекинуваа сите тензии. Се консолидираа, де!
Патетично
КОЈ ЈА УБИ ДЕМОКРАТИЈАТА!?
И Али Ахмети, како и грото политичари од ова поднебје, верува дека од него започнува историјата. Во тој стил, деновиве, на прославата на годишнината на партијата, како нај го лем пре се дан во из ми на ти ве 10 го ди ни ќе го посочи фактот што
после пар ла мен тар ни те из бо ри во 2006 го ди на, ДПА ста на вла де јач ки парт нер на Груевски, како што ќе наведе „без да ја по чи ту ва мно зин ска та вол ја на Ал бан ци те“. – Овие избори како никогаш досега ја ранија, ја убија демократијата во Македонија за да се оправда узурпацијата на институциите – со доза на патетика ќе воскликне лидерот на ДУИ.
И, што фајде видовме што во 2008 година Груевски ја испочитува мнозинската волја на Албанците? Институциите сега се уште повеќе узурпирани, а и она малку демократија што вирееше ја дотолчија успешно во овие четири години?
