Вартоломеј: Искривувањето на православието заради експанзионизам е ерес

Но, со избувнувањето на војната во 2022 година, особено откако руската пропаганда почна да ја превртува во „свештена“, се покажа дека, дури и во нашиот „просветен“ век, ереста може да доведе до масовни крвопролевања во безумен обид да се уништи една од најголемите европски држави – Украина. Вселенскиот патријарх не го смета руското православие за ерес, бидејќи го признава неговиот „огромен интелектуален, духовен и уметнички придонес“ во христијанската традиција. Според него, ерес е идеологијата на „рускиот свет“ (русский мир), која ја пропагираат патријархот Кирил (Гундјаев), Владимир Путин и нивните идеолошки слуги, кои цинично го користат „оживувачкото религиозно чувство на народот“, коешто го имаат претворено во политичка алатка за своите безумни цели. Без опитот на потопување во советскиот атеизам, кој го отсече народот на Русија од континуитетот на духовниот живот, од традицијата, идеологијата на „рускиот свет“ не би можела да ги зароби умовите на Русите. Таа идеологија е постмодерно нео-православие кое како во едно шише ги слеало само надворешните атрибути на предреволуционерното царско православие, густината на советскиот атеизам и психичката траума, која останала по распадот на СССР. Од времето на монголско – татарската инвазија, која ги постави темелите на московскиот империјализам, територијата на современата Украина се потопи во вековен процес на прераспределба меѓу моќните соседи. „Оваа дијалектика на создавање и уништување ја објаснува појавата на посебен украински идентитет“, вели патријархот Вартоломеј. „Во текот на вековите населението на Украина било подложено на последователни туѓи доминации: руска, полјачка, монголска, литванска или австриска. 20 век беше особено тежок за Украинците. Тие го преживеаја големиот сталинистички глад (Гладомора) и се најдоа во епицентарот на вооружената конфронтација меѓу Советскиот Сојуз и нацистичка Германија. Таквото тешко историско искуство „ја објаснува желбата на Украина да се издвои од руската целина и да се сврзе со Европа и нејзините вредности.“ Вартоломеј не го сведува „украинството“ само на специфика на политичката историја на Украина. Патријархот ги гледа неговите подлабоки корени во религиозниот развиток на Украинците, кој, веќе од 14 век, се движи по сосема поинаков вектор од оној на Москва. Како Константинополски патријарх тој сведочи дека украинското православие се развива токму во рамките на византиската, „вселенска“ парадигма, додека московското православие се изолира, а руската религиозна идеологија се претвора во секташка. Средновековниот концепт на „Москва – третиот Рим“ станува основа за агресивното спротивставување на Московија – Русија кон останатиот свет, „лежејќи во злото“ и „месијанските“ стремежи на Московја да го „ослободи“ целиот тој свет, т.е. да го вклучи во нејзината замислена светска империја. Патријархот направи тривијална паралела помеѓу „месијанството“ на Москва и „идеите на германскиот национализам“ кои созреале во 19 век и отвориле врати во ΄30. Пред речиси 200 години, државната црква на Руската империја започна да го цепи православниот Исток, откинувајќи ги од Вселенската патријаршија словенските цркви организирани по етнички принцип (главно бугарски). Доктрината за етничкиот принцип на црковно организирање е осудена во 1872 година од соборот во Константинопол како ерес на етнофилетизмот („форма на црковен расизам“, како што објаснува Вартоломеј). После тоа, Црквата на Руската империја наводно официјално се согласи со оваа осуда, но си продолжи со политиката. Уште во советската епоха, кога раководството на КГБ им даваше задачи на своите агенти во расо, испратени вон границите, под закрила на Руската православна црква, постојано се нагласуваше неопходноста од „поткопување на непријателското влијание на Константинополскиот патријарх“. Коментирајќи го говорот на Вартоломеј на неговото излагање на 13 декември, главниот пропагандист на Кремљ, Владимир Соловјов, ја продолжи таа линија, нарекувајќи го Вселенскиот патријарх „американски мелез“ и „сатанист“ на својот вообичаен начин. Од своја страна, патријархот Вартоломеј ја постави Руската православна црква за одговорна за мотивирањето и потурнувањето на режимот на Путин кон почеток на новата светска војна. Во денешно време, старата ерес на етнофилетизмот во Руската православна црква е доведена до фаза на „етнотрибализам“ – доктрина за супериорност („посебна мисија“) на еден посебен народ над сите останати Идеологијата на „Рускиот свет“, призна патријархот, „е инструмент за легитимирање на рускиот експанзионизам и основа на неговата стратегија. Очигледна е врската со минатото на етнофилетизмот и сегашноста на „Рускиот свет“. Така верата станува основа на идеологијата на крвавиот режим на Путин“.