Трагичната судбина на Лаушевиќ – со години беше во затвор за двојно убиство, а изведбата на „Свети Сава“ во ЈНП ја маркира како почеток на својата трагедија

by fokus

Една од најголемите трагедии во последните децении, во која учествуваше уметник, секако е онаа што се случи на 31 јули 1993 година во Подгорица, кога во убиство учествуваше актерот Жарко Лаушевиќ, кој почина денеска на 63-годишна возраст.

Жарко Лаушевиќ и неговиот брат Бранимир учествуваa во тепачка во близина на подгоричката кафеана „Епл“, при што Жарко со пиштолот ЦЗ-99 ги уби Драгор Пејовиќ и Радован Вучиниќ, а тешко го ранил Андрија Кажиќ. На судењето тој беше осуден на 13 години за двојно убиство.

Таа пресуда беше потврдена во 1994 година по жалбите. Казната ја отслужил во Спуз и Пожаревац.

По укинувањето на пресудата од страна на Сојузниот суд, со кој претседаваше судијката Светлана Вујановиќ, неговата казна во февруари 1998 година беше преиначена на четири години затвор за двојно убиство над самоодбрана.

Бидејќи во тој момент тој веќе одлежа 4,5 години, бeше ослободен. Набргу потоа ја напушти земјата и се отсели во Њујорк, САД. На 30 март 2001 година, Врховниот суд ја поништи таа одлука и ја промени во 13 години затвор.

На 3 јули 2009 година беше објавено дека Лаушевиќ е уапсен во Соединетите Американски Држави поради престој во САД без виза и дека се разгледува неговата екстрадиција во Србија врз основа на меѓународна потерница издадена во 2002 година на барање на Третиот Општинскиот суд во Белград. Судот во Њујорк на 14 септември донесе одлука за укинување на притворот на Лаушевиќ.

Тој беше помилуван од претседателот на Србија, Борис Тадиќ, во 2011 година, врз основа на билатерален договор меѓу Србија и Црна Гора, кој предвидува осудениот да ја отслужува казната во државата чиј државјанин е.

Жарко Лаушевиќ ја напиша книгата „Годината минува, денот никогаш“ во која ги опиша деталите за трагедијата што го одбележа неговиот живот.

-Таа вечер решивме пред да спиеме во станот на сестра ми, да јадеме нешто и да пиеме пиво. Застанавме во едно кафуле каде, кога ја нарачавме храната, ја прашав келнерката: „Каква е оваа гужва?“ Се слушна врева. Еден млад човек кој седеше на ѕидот од кафулето праша: „Што се случи, дечко?“ Јас реков: „Ништо, се е во ред, објаснува Лаушевиќ во својот одговор на обвинението што се случило кобната вечер и додал:

-Овој дијалог се повтори втор, па трет пат. Не направив ништо за да предизвикам тепачка. Се појави друг човек и ме удри. Ме туркаа, влечеа, ме удираа…за момент изгубив свест. Се се случи најмногу за половина минута. Се сеќавам само на делови од настанот, бидејќи сè ми беше измешано во главата. Чувствував дека чантата што во последно време секогаш ја носев преку рамо, а во која беше пиштолот, ми се лизга. Успеав да го извадам оружјето, повторувам, но нападот не престана. Пукав не знам колку пати. Имав страшно чувство на страв, додаде тој тогаш.

Тој во својата книга ја маркира изведбата на претставата „Свети Сава“ во Југословенскиот драмски театар на 31 мај 1990 година како почеток на неговата трагична судбина.

Тоа беше гостување на Народниот театар од Зеница во Југословенскиот драмски тетар со претстава по текст на Синиша Ковачевиќ, во режија на Владимир Миличин. Лаушевиќ тогаш беше на врвот на својата популарност и ја играше насловната улога во претставата.

-Кога се обидов да ја изведам истата претстава во мојот матичен театар, се случи еден од најтемните настани во историјата на југословенскиот театар. Воислав Шешељ, лидерот на Радикалната партија, засилен со поранешен поп, Жарко Гавриловиќ и неговата партија Светосава, брутално ја прекина мојата претстава и го оневозможи нејзиното изведување, забележува познатиот актер во својата книга.

Проблем беше секс сцената – Свети Сава во оваа претстава пред да се замонаши води љубов, што очигледно беше многу навредливо за фигурата и делото на светец.

Педесетина членови на таканаречениот српски младински блок на чело со Жарко Гавриловиќ и Воислав Шешељ се појавија во галеријата на ЈДП од каде извикуваа патриотски пароли, пцовки и пцости упатени до уметниците. И покрај тоа, актерите излегоа на сцената.

-Ве молам да ја зачувате својата проценка, каква и да е, за крајот на претставата, рече Лаушевиќ, а потоа се случи сцена која и денес ќе ве заморува.

„Денес трагични се снимките на кои се слушаат гласовите на актерите кои се обидуваат да ги совладаат гласовите на толпата; Изгледот на Александар Берчек на сцената и обидот да ја смири публиката изгледа трагично; тоа е трагично сведоштво за тоа како Милена Дравич отишла во галеријата во мировна мисија; Трагично е молбата на Лаушевиќ до штитениците на Гавриловиќ „да си го спасат судот, што и да е за крајот на претставата. Најморничава и речиси пророчка сцена е кога Лаушевиќ во средновековна носија, со раката на градите и расплаканите актери зад него, со мирен глас вели: „Ќе ја одиграме целата претстава“. Вие не сте поголеми Срби од мене, ниту Синиша Ковачевиќ, ниту некој учесник овде. Ќе почнеме од почеток“, пишува Време.

После тоа животот на Лаушевиќ стана пекол.

Иако голем број интелектуалци, уметници и целото свештенство го осудија срамниот чин на Гавриловиќ и „неговите деца“, членовите на Српскиот младински блок и Српската Светосава партија дури тогаш почнаа да го прогонуваат Лаушевиќ, прекинувајќи ги неговите настапи, чекајќи го пред неговиот стан, заканувајќи му се со смрт нему и на неговото семејство…

-Да не беше таа ноќ, немаше да добивам закани дека ќе бидам ликвидиран. Од истата причина, многу брзо по овој настан, по совет на полицијата, купив пиштол, а по уште еден немил настан во почнав да го носам истиот пиштол со мене цело време во кожна чанта, го опиша почетокот на својата трагедија.

По убиството, Лаушевиќ не снимаше и не играше во театар повеќе од 15 години, а потоа се врати на малите екрани во филмот „Смрдлива бајка“, а потоа и во серијата „Сенки над Балканот“.

Поврзани новости