Во Европската унија денеска е последниот ден од гласањето на изборите за Европскиот парламент, каде граѓаните избираат нови 720 пратеници, кои ќе ја кројат политиката на ЕУ во следните пет години.
Право на глас на изборите за ЕП имаат околу 370 милиони граѓани на ЕУ, а денеска на гласање ќе излезат граѓани на околу 20 земји-членки на ЕУ, по што вечер ќе бидат познати резултатите од гласањето.
На изборите, кои почнаа во четвртокот, на 6 јуни, претходно гласаа граѓаните на Холандија, Ирска, Чешка, Словачка, Летонија и Малта, додека во Италија гласањето почна вчера, а продолжува и денеска.
Изборите за Европскиот парламент привлекуваат големо внимание во јавноста, пред се затоа што се очекува во новото свикување на Европскиот парламент да има свртување надесно, имајќи предвид дека десничарски и далечно-десните партии постигнаа значителни успеси во последните години низ ЕУ.
Националните политички партии учествуваат на изборите, но кога се избираат европратениците, мнозинството одлучува да стане дел од транснационални политички групи, од кои во моментов има седум: Европска народна партија (ЕПП), Прогресивна алијанса на социјалистите и демократите (С&Д), Обнови Европа, европските конзервативци и реформисти (ЕЦР), идентитет и демократија (ИД), Зелено-европска алијанса за слобода и Европска обединета левица-нордиска зелена левица.
Покрај нив, има пратеници и партии кои не се поврзани со ниту една голема политичка групација.
Од почетокот на годината, бројни анкети укажуваат дека ИД како политичка групација на десничарски и екстремно десничарски партии, на кои припаѓаат Националното собрание на Марин Ле Пен и Лигата на Матео Салвини, како и ЕЦР, во која доминантни партии се Браќата од Италија на италијанската премиерка Џорџа Мелони, полскиот Право и правда и шпанскиот Вокс, би можеле значително да го зголемат бројот на пратенички места и да се „искачат“ од шесто и петто на четврто и трето место на ЕП.
Иако традиционално двете најголеми политички групи во централно-десниот и левиот центар ЕП – Европската народна партија (ЕПП) и Прогресивната алијанса на социјалистите и демократите (С&Д) – се очекува да освојат најмногу гласови и да останат на првото и второто место, би можеле да имаат помалку пратеници во новото свикување на ЕП.
Најголеми загуби, според проекциите, ќе претрпи либералната групација Обнови ја Европа, во која членуваат и партијата Преродба на францускиот претседател Емануел Макрон, како и Зелените.
Иако ЕП е единствената демократски избрана институција на ЕУ, граѓаните со гласање на избори индиректно влијаат врз составот на другите тела на ЕУ.
Така, една од првите задачи на членовите на ЕП, по изборот на претседателот на ЕП на првата пленарна седница, ќе биде да изберат нов претседател на Европската комисија, кој ќе го назначат земјите-членки.
Најголемата политичка група по изборите има најголем мандат да предложи кандидат за претседател на ЕК, кој по изборите го избира ЕП со апсолутно мнозинство, на предлог на земјите-членки.
Доколку кандидатот не добие доволно гласови, земјите-членки на ЕУ мора да предложат друг кандидат.
ЕП, исто така, одобрува 27 комесари, по еден од секоја земја-членка на ЕУ, кои ќе ја предводат ЕУ во следните пет години, како и високиот претставник на ЕУ за надворешни работи и безбедносна политика.