Холанѓанецот Марк Руте, кој најверојатно ќе стане нов генерален секретар на НАТО, е жесток критичар на рускиот претседател Владимир Путин и верен сојузник на Украина, кој ги усоврши своите политички вештини за време на неговиот 14-годишен мандат како премиер.
Руте (57) е еден од најголемите поддржувачи на европската воена поддршка за Украина од почетокот на руската инвазија во февруари 2022 година и истакнува дека поразот од Москва е клучен за мирот во Европа.
НАТО мора да биде силен за да се спротивстави на Москва и европските лидери не смеат да бидат наивни кога станува збор за Русија на Путин, посочува тој.
– Тој нема да застане во Украина ако не го запреме сега. Оваа војна е поголема од Украина. Станува збор за зачувување на меѓународното владеење на правото – рече Руте во ОН во септември 2022 година, седум месеци по почетокот на руската инвазија.
По соборувањето на летот MH17, Руте стана еден од најистакнатите европски политичари, играјќи важна улога во европските дебати за имиграцијата, долговите и одговорот на пандемијата Ковид-19.
Под негово водство, Холандија ги зголеми трошоците за одбрана на повеќе од 2 отсто од БДП што ги бара НАТО и донираше Ф-16, артилерија, беспилотни летала и муниција на Киев.
Речиси е сигурно дека во октомври тој ќе го замени Јенс Столтенберг на чело на НАТО, кој таа функција беше речиси десет години, откако романскиот претседател ја повлече кандидатурата. Руте веќе обезбеди поддршка од 31 од 32 земји-членки на Алијансата.
Столтенберг во вторникот рече дека Руте е „многу силен“ кандидат да го наследи и дека одлуката е блиску.
За време на мандатот на Столтенберг, Алијансата ги вклучи Црна Гора, Македонија, Финска и Шведска.
Некои членки на НАТО се надеваа дека естонската премиерка Каја Калас ќе стане првиот генерален секретар на Алијансата, но за други таа е премногу радикална во односот кон Русија.
Руте цел живот живее во Хаг и не е оженет, а по политиката имал намера да се посвети на наставата. Но, војната во Украина го поттикна да одлучи за меѓународна функција.
Тој е силен поддржувач на украинскиот претседател Володимир Зеленски, со кого се сретна во Киев пред пет години.
– Уште тогаш беше очигледно: ова е човек со мисија… Убеден сум дека успехот на Украина во голема мера зависи од менталитетот што тој го ширеше од самиот почеток – рече Руте во април.
Од друга страна, иако предупреди за заканата од Путин, тој сугерираше и дека рускиот претседател не е толку силен како што изгледа.
– Не го преценувајте ментално Путин. Многу зборував со него. Тој не е силен човек, не е силен тип – изјави Руте во парламентарната дебата во април.
Руте минатата година ја потврди својата кандидатура за нов генерален секретар на НАТО како еден од шефовите на меѓународната коалиција која ќе испорача Ф-16 во Украина и ќе обучува украински пилоти.
По завршувањето на неговиот мандат на чело на холандската влада, тој потпиша десетгодишен безбедносен договор со Украина со кој се гарантира поддршката на Холандија.
Руте има добри односи со различни британски и американски функционери и многумина го сметаат за еден од оние во ЕУ кои најдобро се справиле со американскиот претседател Доналд Трамп, кој повторно се кандидира за влез во Белата куќа.