Групата на земји против корупција на Советот на Европа (ГРЕКО), денеска во Стразбур го објави додатокот на вториот извештај за усогласеноста, во која ги оценува мерките преземени од властите на Северна Македонија за спроведување на препораките дадени во Извештајот за евалуација на четвртиот круг за земјава – „Спречување на корупција кај пратениците, судиите и обвинителите“.
Според општите заклучоци, нивото на спроведување на преостанатите препораки е „скромен“.
-Во спроведувањето на препораките упатени до Северна Македонија во извештајот од Четвртиот круг на евалуација може да се забележи само скромен напредок. Девет од деветнаесетте препораки се имплементирани во задоволителна мера или по нив е постапено на задоволителен начин, девет препораки се делумно имплементирани и една препорака не е имплементирана воопшто, оценува ГРЕКО.
Овој извештај на ГРЕКО, усвоен на 90-тата пленарна седница одржана во периодот 21 – 25 март годинава, е додаток на Привремениот извештај за усогласеност на земјава и го оценува последователното спроведување на 10-те преостанати препораки од усвојувањето на Привремениот извештај за усогласеност и обезбедува севкупна оценка за нивото на усогласеност на Северна Македонија.
Во него, што се однесува до судството, ГРЕКО го забележува проширувањето на опсегот на санкции што се применуваат на судиите според член 78 (2) од Законот за судови. Исто така, ГРЕКО ги повторува стравувањата дека претходните намери на властите официјално да го сменат министерот за правда од составот на Судскиот совет сè уште не се остварени.
Во однос на обвинителите, ГРЕКО го поздравува усвојувањето на новиот етички кодекс кој обезбедува сеопфатен сет на правила за интегритет. Новоименуваните „одговорни за интегритет“ во рамките на обвинителството мора да даваат советодавни мислења за етичките дилеми кои не се опфатени со Кодексот и да водат регистри за подароци.
Одлуките на Советот за етика – тело за следење предвидено со Кодексот – во врска со прекршување на етичките правила сега покренуваат „дисциплински“ постапки против засегнатите обвинители. Иако ова е позитивен развој, гостопримството сè уште не е покриено и внатрешните правила за подароци треба да се ревидираат за да се обезбедат идентични прагови за протоколарни подароци.
Во однос на парламентарците, бројни ветувачки иницијативи, како што е развојот на новиот Кодекс на однесување на пратениците и поврзаните нови насоки, моментално се во полн ек на спроведување. Земени заедно, овие документи обезбедуваат соодветна рамка за промовирање на интегритетот и водење на етичкото однесување на пратениците во однос на прашања како што се конфликт на интереси, односи со лобисти, подароци итн.
Сепак, и двата документа треба да бидат рафинирани и рационализирани за да бидат поразбирливи, да се елиминираат непотребните содржини, да се обезбеди поголема јасност и конзистентност и појасно да се одделат важечките правила од објаснувањата и примерите.
Дополнително, сè уште не се назначени механизми за следење на усогласеноста и давање совети. Исто така, се чини дека Комисијата за деловнички, мандатни и имунитети на Националното собрание, одговорна за спроведување на важечкиот Кодекс, сè уште не ги извршува своите функции во оваа област.
На крај, презентираните статистики се чини дека демонстрираат поефикасна имплементација на системот за декларација на имот од страна на трите професионални групи. Државната комисија за антикорупција врши поголем број административни проверки, што овозможи да се идентификуваат „процедуралните“ прекршувања во форма на неуспех да се поднесе изјава за имотна состојба навреме.
Сепак, не е пријавено длабинско разгледување на имотните листови на сите пратеници, судии и обвинители и информациите за спроведувањето на системот за декларација на интереси се достапни на ГРЕКО само за некои членки.
На крајот, ГРЕКО ги повикува властите на Северна Македонија да одобрат, што е можно поскоро, објавување на извештајот, да го преведат на националниот јазик и да го објават преводот.