Здравиот начин на живот може да ги неутрализира негативните ефекти на гените кои го скратуваат животот за повеќе од 60%, покажуваат податоците ос анализата на наодите од неколку големи долгорочни студии, објавени во списанието BMJ Evidence-Based Medicine.
Одамна е познато дека и гените и начинот на живот влијаат на очекуваниот животен век. Сепак, до сега немало големи студии кои би ги квантифицирале овие фактори. Според резултатите од новото истражување, и добрите гени и здравиот начин на живот се комбинираат за да го намалат ризикот од прерана смрт. Од друга страна, нездравиот начин на живот е поврзан со значително поголем ризик од прерана смрт, без оглед на генетските предиспозиции.
За потребите на новата работа, научниците користеле податоци од проектот Биобанк на Обединетото Кралство за 353.742 возрасни лица со европско потекло кои биле регрутирани помеѓу 2006 и 2010 година и биле следени до 2021 година.
Во студијата испитаниците биле класифицирани според генетската предиспозиција за времетраење на животот, т.н. полигенска проценка на ризик (PRS), која комбинира неколку генетски варијанти за да се дојде до севкупна генетска предиспозиција за подолг или пократок животен век.
Врз основа на податоците од студијата LifeGen, според PRS, учесниците беа класифицирани во три категории: долги (со најмал квинтил на ризик), средни (со квинтил од 2 до 4) и кратки (со највисок квинтил).
Врз основа на американската студија NHANES, на учесниците им биле доделени поени за здрави животни навики кои вклучуваат непушење, умерено консумирање алкохол, редовна физичка активност, здрава телесна тежина, соодветно времетраење на спиењето и здрава исхрана.
Врз основа на овие точки, животниот стил на учесниците беше категоризиран како поволен, среден и неповолен. За време на просечниот период на следење од речиси 13 години, умреле 24.239 учесници.
Оние кои биле генетски предиспонирани за краток животен век имале 21% поголеми шанси да умрат предвреме, односно пред 75 години, отколку оние кои биле генетски предиспонирани за долг живот, без разлика на начинот на живот. Од друга страна, оние кои имале неповолен начин на живот имале 78% поголеми шанси да умрат предвреме од оние со поволен начин на живот, без разлика на нивната генетска предиспозиција.
Луѓето со висок генетски ризик од скратен животен век, кои исто така имале неповолен начин на живот, имале дури двапати поголема веројатност да умрат предвреме од оние кои биле генетски предиспонирани за долг живот, а имале и поволен начин на живот.
Резултатите од истражувањето сугерираат дека оптималната комбинација на начин на живот се состои од четири фактори: непушење, редовна физичка активност, доволно ноќен сон и здрава исхрана. Авторите истакнуваат дека студијата е набљудувачка и затоа не може да доведе до конечни заклучоци за причините и последиците.
И покрај ова и некои други ограничувања, тие истакнуваат дека нивните наоди покажуваат дека генетскиот ризик од пократок животен век или прерана смрт може да се неутрализира со поволен начин на живот за околу 62%. Кога ова ќе се претвори во години, излегува дека луѓето со висок генетски ризик од скратен животен век на возраст од 40 години би можеле да го продолжат својот животен век за речиси 5,5 години со здрав начин на живот.