Градоначалничката на Град Скопје – Данела Арсовска во Европскиот парламент во Брисел, на покана на Европскиот комитет на региони, ја отвори 162та Пленарна седница посветена на процесот на проширување и пристапување кон Европската унија каде во своето обраќање ги изнесе главните препораки и предизвици со кои институциите на локално ниво се соочени во Македонија.
„Повеќе од 70% од законодавството на ЕУ ги засега локалните власти, затоа успешна хармонизација и имплементација на ЕУ регулативата може да се гарантира со мултилатерална соработка каде централните и локалните власти се надополнуваат. Градовите треба да бидат вклучени во справувањето со значајните предизвици преку заедничка работа и градење мостови на соработка и пријателство.
Локалната власт игра клучна улога во контекст на процесот на интеграција во ЕУ и поширокиот политички контекст во земјата во изминатите две децении, а Македонија докажа дека во соработка и единство со Европските институции, зајакнато работи да го надмине секој предизвик и да создаде подобра иднина. Локалната власт е релевантна за нашите ЕУ аспирации и за надминување на предизвиците со кои Македонија е соочена, во повеќе клучни аспекти.
Процесот на реформи за децентрализација со цел да се пренесат овластувањата и одговорностите од централната на локалните власти, кој сè уште е во рудиментална фаза во Македонија е од суштинско значење за подобрување на управувањето, зголемување на учеството на граѓаните и подобрување на испораката на услуги на локално ниво. Граѓанскиот ангажман и учество се клучни бидејќи локалните самоуправи обезбедуваат платформа за вклучување на граѓаните во процесите на донесување одлуки и градење доверба во локалните институции, локалните политики и иницијативи. Локалните власти можат подобро да одговорат на специфичните потреби и грижи на граѓаните, вклучително и прашања поврзани со инклузија и социјалната кохезија.
Ефективното локално управување е услов за интеграција во ЕУ, а преку зајакнување на структурите на локалната самоуправа се нагласува важноста на локалната демократија, одговорноста и владеењето на правото. Локалните самоуправи треба да бидат поддржани во спроведувањето иницијативи за економски развој со цел стимулирање на растот, привлекување инвестиции и отворање работни места, што е клучно за подобрување на животниот стандард и намалување на регионалните разлики, како важни критериуми за пристапување во ЕУ.
Неопходно е градење на капацитетите и обуки за претставниците на локалната самоуправа за подобрување на управувањето и испораката на услуги со што ќе зајакнат локалните институции. Воедно во партнерство со граѓанските организации може значително да се подобри транспарентноста и отчетноста, што ќе придонесе за поефективно управување и промовирање на демократските вредности. За зајакната регионална соработка важно е поттикнување на прекугранични иницијативи и активно учество на Македонија во регионалните мрежи. Важно е и да се искористат можностите за финансирање од ЕУ, а за пристапот до фондовите неопходна е ефикасна локална администрација и капацитет за спроведување проекти, кои можат да ги подобрат локалниот економски развој и инфраструктура.
Главни предизвици со кои се соочува локалната самоуправа се политичкото мешање во нивната работа и обиди за влијание врз независноста и интегритетот на локалните институции од страна на централната власт, но и ограничените финансиски ресурси и капацитети. Во заклучоците воедно акцентирани се и забелешките за еднаквост и правичност, оваа година има значителен пад на статусот на жената во локалната власт, а младите девојки и жени се обесхрабрени да учествуваат знаејќи дека немаат системска поддршка и заштита од родово базирано насилство, што се рефлектира и преку големиот пад на процентот на жени градоначалници низ Европа.
Поради говорот на омраза, сајбер насилство, закани и континуираната загриженост за личната безбедност, бројот на жени градоначалници во Европа падна од 25 на 16%, во земјите од Југоисточна Европа на 8,3%, додека во Македонија на рекодно најниско за Европа на 2%.
Локалната власт во Македонија е составен дел на процесот на интеграција на земјата во ЕУ и севкупната рамка на управување. Локалните власти значително можат да придонесат кон аспирациите за членство во ЕУ, за што е неопходно зајакнување на локалните институции, промовирање на граѓанскиот ангажман и справување со уникатните потреби на локално ниво. Тековните напори за унапредување на децентрализацијата, подобрување на локалното управување и поттикнување меѓуетничка соработка ќе бидат од суштинско значење за градење стабилно, демократско и просперитетно општество кое ќе се усогласи со вредностите и стандардите на ЕУ“ – истакна Арсовска.
