Текстот е објавен на 10 ноември, 2017 година во неделникот „Фокус“ во бројот 1153
Разговараше: Јадранка КОСТОВА
ФОКУС: Веќе пет месеци сте директор на УБК, но целиот работен век сте во оваа служба. Зошто дозволивте потребата од реформи да ви биде наметната однадвор?
НИКОЛОВСКИ: Не, од самиот почеток, од избивањето на аферата со нелегалното прислушување созреа свеста внатре во УБК дека се потребни реформи. И за промени во самата служба внатре, и за начинот на кој се раководеше службата. Прво почнавме со одредување на целта. Која е нашата мисија и направивме акционен план како тоа да го постигнеме. Внатре, во самата УБК имавме формирано преку 20 комисии со преку 130 членови.
ФОКУС: Кога беа формирани?
НИКОЛОВСКИ: Беа формирани од директорот на УБК во тоа време, Љупчо Андоновски и тргнавме во еден процес на осмислување на реформите. Значи внатре во самата служба. Во тој период се појави и иницијативата на владата за сеопфатни реформи на безбедносниот систем, врз основа на препораките на господинот Прибе. Комисијата ја водеше г-динот Митко Чавков, а процесот на анализата беше потпомогнат од невладината организација DCAF (Демократска контрола на вооружените сили) од Женева, која беше партнер во тој процес. Сето тоа заврши со извештај од работната група со неколку заклучоци. Препораките на Прибе сугерираа да се изберат два модела.
НОВ ЦЕНТАР ЗА СЛЕДЕЊЕ КОМУНИКАЦИИ
ФОКУС: Зошто два модела?
НИКОЛОВСКИ: Едниот модел е како се да се регулира следењето на комуникациите, со препораката да се одземат можностите, односно монополот на УБК и вториот е реформата на безбедносниот систем во државата. Што се однесува до првиот модел, препораките беа, пред сѐ, тие медијациски уреди да бидат одземени од УБК и да се најде начин како тоа да се регулира за да не се дозволат злоупотреби.
ФОКУС: Апаратите да не бидат во УБК?
НИКОЛОВСКИ: Да. Но, зависи кои апарати. Тие медијациски уреди се нешто што дозволува нашата опрема да комуницира со опремата на провајдерите. Значи, тоа е тоа што дозволува ние да го правиме прислушувањето, и тоа во моментов е кај нас. Значи, тоа треба да се одземе од кај нас, за ние да немаме можност на злоупотреба.
ФОКУС: Кој е моделот за прислушување што го избравте?
НИКОЛОВСКИ: Предлогот од групата на г-динот Прибе беше дека таа апаратура треба да биде кај провајдерите. Работната група излезе со четири модели. Првиот модел беше медијациските уреди да се релоцираат кај операторот. Втората опција, медијациските уреди да се релоцираат во јавното обвинителство, третата опција креирање технички центар за следење на комуникации, четвртата опција за потребите на кривичната истрага, медијациските уреди да бидат кај операторот или во јавното обвинителство или во технички центар за следење на комуникации. Треба да направиме разлика кривичните истраги да бидат кај истражните органи, додека во УБК да останат во однос на кривичните дела против безбедноста на државата. Тоа повторно остава можност за злоупотреба.
ФОКУС: И за која опција се одлучивте?
НИКОЛОВСКИ: Околу изборот медијациските уреди да се релоцираат кај операторот, за нас таа опција е неприфатлива. Првата причина е провајдерите во РМ, посебно главните, најголемите, се странски фирми. Нивните сервиси, посебно серверите за билинг услуги се надвор од Р.М. Значи ние тука не можеме да ја извршиме нашата контролна улога. Република Македонија не може целосно да ја контролира таа работа. Втората причина е финансиска. Законот за следење на комуникациите налага овие медијациски уреди да ги купуваат провајдерите. Е сега тоа не е проблем за големите провајдери. Ама ние имаме локални провајдери на интернет-услуги низ државата кои се со многу мал обем на работа, мали финансии, и нив со таква обврска, за секој корисник да купуваат медијациски уред, значи дека ние ќе ги банкротираме.
ФОКУС: Значи првата опција отпаѓа.
НИКОЛОВСКИ: Отпаѓа. Втората опција е да се релоцира во јавното обвинителство. Во суштина, би ги префрлиле од едно место на друго. Повторно создаваме центар на моќ. Третата опција креирање технички центар за следење комуникации – ова за нас е најприфатливо.
ФОКУС: Прифатливо за вас во УБК или…
НИКОЛОВСКИ: Ова е нешто што го дискутиравме внатре во службата, го дискутиравме во МВР, на ниво на влада и сите го прифативме овој модел како најприфатлив модел за Република Македонија. Владата веќе донесе одлука за формирање работна група, тоа беше обврска на министерот Оливер Спасовски.
ГРАЃАНСКА КОНТРОЛА НА УБК
ФОКУС: Зошто четвртата опција не ви беше прифатлива?
НИКОЛОВСКИ: Ако ние дислоцираме медијациски уреди само за кривични истраги, без оглед каде да ги дислоцираме – во обвинителство, кај провајдер, кај некоја нова институција, сепак, во УБК останува моќ за превентивното следење на комуникации за безбедноста на државата. Повторно ние ќе ги имаме тие медијациски уреди кај нас и повторно останува техничка можноста за злоупотреба.
ФОКУС: Дали во овие неколку месеци добивте порив да влезете во таква опција да чуете некој што зборува? Велат дека моќта заведува…
НИКОЛОВСКИ: Во моментов сум во ситуација да ги потпишувам сите извештаи за јавното обвинителство. Ја имам можноста да ги прочитам тие извештаи или, поради обемот на материјалот, добар дел од нив одат на цедеа, да ги преслушувам цедеата. Ниту имам желба, ниту имам време за тоа.
ФОКУС: Зошто третата опција, за креирање технички центар за следење на комуникациите ви е најприфатлива?
НИКОЛОВСКИ: Покрај сите механизми за контрола што постојат во државава, а според Прибе тие механизми за контрола се во ред, тоа се петнаесетина нивоа на контрола… Од најзвучните, како што се двете комисии во парламентот, можност за контрола има обвинителството, судовите, со реформите предвидуваме да воведеме и две нови нивоа на контрола. Едното да биде експертско тело за контрола, и уште еден нов вид на контрола, кој досега не е застапен во РМ, тоа е граѓанска контрола. Нив ќе ги избира владата или собранието, лица кои сами ќе се пријават на конкурс, лица кои ќе треба да исполнат одредени критериуми.
ФОКУС: Така се избираше Лустрациска, Антикорупциска комисија, а мнозинството секогаш си избира лојални луѓе. Кога владејачкото мнозинство избира, затоа постои недоверба.
НИКОЛОВСКИ: Јас се согласувам дека тука постои недовербата, но да оставиме кои ќе бидат тие луѓе што ќе бидат избрани, можеби ова ќе отскокне од досегашното правило. Можеби ќе бидете и вие самите изненадени од луѓето што ќе бидат избрани. Ако конкурирате, може и вие да бидете во таа комисија.
ФОКУС: Фрапантно е колку рековте дека постојат нивоа на контрола и ниеден од овие механизми на контрола не функционирал десет години, дваесет години.
НИКОЛОВСКИ: Дека не функционирале, не функционирале. Но, покрај тие нивоа на контрола, што сакаме да постигнеме ние? Мора да се формира агенција за технички операции, нова владина агенција. Сакаме да постигнеме фактичка двојна контрола. Што подразбира фактичка двојна контрола? Таа нова агенција ќе биде техничко тело.
ФОКУС: Не постои опасност таа да забега?
НИКОЛОВСКИ: Како оди процесот на следење комуникации? Корисникот, да речеме УБК, поднесува образложен предлог до јавното обвинителство. Јавниот обвинител што ја води истрагата поднесува предлог до надлежниот суд, во случајот тоа е Врховниот суд. Тоа е следењето на комуникациите за случаи поврзани за безбедноста на државата. Врховниот суд издава наредба до JO, JO таа наредба ја спроведува до новата агенција за технички операции, да ја наречеме. Таа агенција има единствено техничка улога, поточно само го пренасочува сигналот, го вклучува сигналот, ја исполнува наредбата на судот. Нема можност за колектирање податоци.
ГРУЕВСКИ НЕ Е ПРИСЛУШУВАН
ФОКУС: Што значи тоа за пошироката јавност?
НИКОЛОВСКИ: Тие нема да може да слушаат, сигналот се пренасочува до корисникот, односно до предлагачот на мерката, во случајов УБК. Додека ние корисниците, односно УБК, ние ќе можеме само да слушаме, нема да можеме да вклучуваме. Значи ако ние сакаме да направиме злоупотреба, ќе треба да направиме злосторничко здружување. Значи покрај сите нивоа на контрола што ги зборуваме, имаме фактичка реална, двојна контрола. Таа контрола подразбира дека едните само ќе вклучуваат, нема да слушаат, додека другите само ќе слушаат, а нема да вклучуваат. Е сега тука постојат финеси. Кога ќе дојде на ред законот за следење на комуникациите…
ФОКУС: Кога го планирате? Имате временска рамка кога ќе биде?
НИКОЛОВСКИ: Оваа група за реформи ќе мора во своето работење да наведе во кои се закони се потребни промени. Е сега тука е 3-6-9 планот за реформи. Ние треба да излеземе некаде до шестката, до Нова година со драфт-законот за новата агенција. Тоа е динамиката што ја предвидуваме. Но, секако, планираме широка јавна расправа, особено со експерти од оваа област. Во работната група ќе биде вклучен и експерт од групата на г-динот Прибе. Како ќе се одвива работата во парламентот, јас сум оптимист. Верувам дека членовите на парламентот се свесни за потребите за реформи во државата, посебно во ова поле. Тоа е за доброто за сите нас.
ФОКУС: Имавте обвинување од лидерот на опозицијата, Никола Груевски, дека 100 луѓе од врвот на ВМРО-ДПМНЕ се прислушувани. Одговорот од МВР беше дека сите прислушувања се со судски налог, значи тоа не исклучува дека може да се прислушувани, ама со судски налог.
НИКОЛОВСКИ: Не се прислушувани, значи раководството на ВМРО-ДПМНЕ не е прислушувано.
ФОКУС: А поединци што се членови на раководството?
НИКОЛОВСКИ: Сега јас не можам да знам кој сѐ е член на ВМРО-ДПМНЕ, ама од раководството не е никој прислушуван.
ФОКУС: Никола Груевски не е прислушуван?
НИКОЛОВСКИ: Не е прислушуван. Постојат две парламентарни комисии за контрола на работата на УБК и на Агенцијата за разузнавање и за следењето на комуникациите, односно за примената на посебните истражни мерки. Претседателите на двете комисии се од опозициските партии. Во овој случај тоа се Трајко Вељаноски и Емил Димитриев. Од едната од комисиите, онаа за контрола на работата на УБК веќе има барање за контрола. Договорот начелен беше дека по изборите ќе дојдат господата. Ние не само што сме подготвени да им дозволиме увид, првично ќе им ја објасниме техниката на следењето на комуникациите, како се спроведува тоа од технички аспект, а веќе им испративме технички правилници за тоа како се користи опремата, сите тие се носители на безбедносни лиценци.
ФОКУС: Тие може да имаат безбедносни сертификати, меѓутоа колку можат да се снајдат…
НИКОЛОВСКИ: Затоа велам, ние сме подготвени да им објасниме сѐ, да им одржиме една едукативна средба.
ФОКУС: Да, но тие луѓе ќе имаат ли увид кој сѐ прислушува?
НИКОЛОВСКИ: Тие може да имаат увид во судските наредби…
ФОКУС: A, што ако без судска наредба се прислушува, хипотетички прашувам?
НИКОЛОВСКИ: Ние ќе им дадеме комплетен пристап за тие да ја видат бројката, а потоа да ја споредат со бројката на судски наредби. Така што ќе имаат потполно увид во тоа, ќе можат да бидат сигурни дека никој не е прислушуван од тоа што е споменато.
ЛЕВ И НА ДЕСЕН РАДИКАЛИЗАМ
ФОКУС: Груевски во една пригода рече дека се водело досие за партијата, македонски екстремизам и тероризам. Тоа малку ме потсети на старите времиња.
НИКОЛОВСКИ: И во најстарите времиња тоа се викаше македонски екстремизам и национализам. Со моето доаѓање, првата работа што ја побарав од колегите што работат на тоа поле, тоа е Одделот за заштита на уставното уредување и спречување тероризам, е идеологијата да ја тргнеме на страна. Значи, национализмите не се тоа нешто што е од наш интерес. Нашата работа е да се спротивставиме на делата што ја загрозуваат државата и, пред сѐ, на тероризмот. И за тоа во нашата работа веќе предметите ги делиме на лев и на десен екстремизам и радикализам.
ФОКУС: Добро, кога министерот Оливер Спасовски ќе рече дека бегалците Горан Грујевски и Никола Бошковски имале логистика, овде јас логично резонирам дека биле прислушувани.
НИКОЛОВСКИ: Во нашето работење прислушувањето е само еден од методите на работа. Нашата интенција, а и на сите разузнавачки служби е работење преку човечки извори да е примарно. Ако ние како служба се базираме само на следењето на комуникациите, може многу лесно да нѐ наведуваат. Нашата информација не е релевантна, ако не е потврдена од повеќе извори. И не само од повеќе различни извори, тоа подразбира човечки извор, физичко следење, следење комуникации.
ФОКУС: Колку кадровски смени направивте откако сте директор?
НИКОЛОВСКИ: Вкупно станува збор за некаде повеќе од дваесет промени. Од кои во највисокото раководство има четири промени, да речеме дека ако ние сме осум организациони единици внатре, четири промени се направени, а севкупно се направени дваесетина промени и тоа се преместувања и поместувања на работни места. Смени за поефикасно функционирање на системот внатре во службата. Сето тоа што е донесено како нов раководен кадар тоа се професионални кадри од внатре.
ФОКУС: Дали оние против кои се водат истраги од СЈО се суспендирани? Каков им е статусот, бидејќи има доста обвинети од службата во случаите „Тврдина и Таргет“.
НИКОЛОВСКИ: Да не го заборавиме 27 април. За сите инволвирани по кој било основ има или истражни постапки што се водат од СЈО или постапки што се водат од внатрешната контрола на МВР или од комисијата внатре во самата УБК. На неколку нивоа се водат повеќе постапки за повеќе лица што се инволвирани. Конкретно за Грујевски и за Бошковски е дека нивните работни места се во мирување. Зошто е тоа така? Така налага законот.
ФОКУС: А што станува со другиве?
НИКОЛОВСКИ: Имаме суспендирани, лица со отказ, сите мерки што се предвидени со законот се преземени.
ГИ НЕМАВ ИНФОРМАЦИИТЕ НА ИВАНОВ
ФОКУС: Судот донесе пресуди за обвинетите во случајот Диво насеље. Реакцијата на еден од адвокатите, Насер Рауфи, е дека оваа група во Диво насеље била под контрола на УБК.
НИКОЛОВСКИ: Не би сакал да ги коментирам пресудите, но во овој случај би сакал да искоментирам само една работа. Беше воден еден подолг судски процес, во кој одбраната на обвинетите имаше можност да ги каже сите свои наводи.
ФОКУС: Колку судот ќе им прифати, тоа е разликата…
НИКОЛОВСКИ: Не ни беа изнесени наводите. Еден доказ нека ми даде одбраната дека УБК била инволвирана.
ФОКУС: Ние го слушавме Али Ахмети тогаш на интервју дека комуницирал со лица од групата…
НИКОЛОВСКИ: Ама Али Ахмети не е член на УБК.
ФОКУС: Медиумите од Косово тврдеа дека со групата контактирало лице од Агенцијата за разузнавање…
НИКОЛОВСКИ: Ама тоа е Агенција за разузнавање.
ФОКУС: Дел од нив кажуваа дека имале контакти со луѓе од УБК?
НИКОЛОВСКИ: Ама тие кажуваат, дајте ми еден доказ.
ФОКУС: Чекајте, Вие бевте помошник-директор за контраразузнавање.
Претседателот Иванов кажа дека од Нова година имале информации дека оваа група е во Македонија, а во мај беа настаните?
НИКОЛОВСКИ: Не сакам да навлегувам во тие информации што ги дава претседателот Иванов, јас сум ги немал тие информации. Можеби УБК ги имала тие информации, но јас сум ги немал.
ФОКУС: Вие лично како помошник-директор за контраразузнавање не знаевте за оваа група? Особено што претходно се случи Гошинце.
НИКОЛОВСКИ: Конкретно за случајов одговорноста на УБК е во лошата проценка. А сите тие обвинувања што се, дека УБК тоа го организирала, дека го раководела, дека ги внела тие лица, нека ми докаже некој тоа, јас би сакал да ги видам тие докази. А што се однесува до одговорноста на УБК, јас не бегам од таа одговорност.
ФОКУС: Каква одговорност?
НИКОЛОВСКИ: Лошата проценка на целиот случај. Значи, ако се имало информација дека постои таква група, ако се имало информација дека таа група планирала да го направи тоа што го направила, а некој да донесе таква проценка, да им се дозволи на нив да дојдат во градска средина, тука е грешката на УБК.
ФОКУС: Иванов рече дека тие информации кога ги добил на почетокот на годината ги разменил со 17 служби на држави-членки на ЕУ и на НАТО. Но, дека немало фидбек или и тоа не знаете лично?
НИКОЛОВСКИ: Како помошник-директор за контраразузнавање, мојата сфера на работење беше спротивставување на дејноста на странските разузнавачки служби во Македонија. Ова е во делот на тероризмот. Најверојатно и поради тоа јас не сум ги добивал тие информации. Но, сега да не се амнестирам, сепак сум бил дел од раководството на УБК. Тие спорадични, неофицијални информации што сум ги добивал, а и сега од оваа позиција како директор, информациите што ги добивам, значи – лоша е проценката на УБК, тука е грешката на УБК.
ЖИВАЉЕВИЌ ИЗЛЕЗЕ НАДВОР ОД СВОЈОТ МАНДАТ
ФОКУС: Вие сте сега директор на УБК, хипотетички да кажам имате информација дека една група криминална, терористичка, каква било, е влезена во одредено место. Би било ли логично една политичка партија што е на власт да држи конгрес, токму во тоа место? Тоа го стори ВМРО-ДПМНЕ недела, две пред крвавите случувања.
НИКОЛОВСКИ: Па, зависи дали таа политичка партија ги имала тие информации или ги немала.
ФОКУС: Е па, според претседателот Иванов, би требало да ги имаат. Да минеме на крвавиот четврток. Тука имавте ингеренции, дали странски служби беа инволвирани во собраниските настани? Бидејќи, нели, во Собранието беше српскиот разузнавач Живаљевиќ. Имаа ли влијание странските служби во настаните во Собранието?
НИКОЛОВСКИ: УБК има развиена меѓународна соработка. Во рамките на таа соработка, повеќе регионални и светски разузнавачки служби имаат свои акредитирани претставници во Република Македонија. На тие акредитирани претставници мандатот им е развивање соработка со домашните служби. Тоа е единствениот мандат што го имаат. Секое излегување надвор од мандатот е предмет на наша работа. Точно е дека како помошник-директор за контраразузнавање дека имав одредени информации. Точно е дека на местото на настанот беа претставници на повеќе разузнавачки служби.
ФОКУС: Но, која е разликата ако имало претставници на повеќе разузнавачки служби?
НИКОЛОВСКИ: Еве што е разликата. Нормално е како претставник на разузнавачка служба да отидеш во Жена-парк и од таму да го следиш развојот на ситуацијата за да видиш и медиумите како пренесуваат, дали пренесуваат релевантно или нерелевантно.Зашто едни медиуми велат илјада луѓе, други медиуми викаат 10.000 луѓе. Некои медиуми викаат мирни протести, револт на народот, некои викаат државен бунт. Нормално е дека ти треба да ја известиш твојата централа со релевантни информации. Но, Собраните на Република Македонија има посебен режим на пристап.
ФОКУС: Значи тие луѓе од службите би требало да знаат дека Собранието е забранета зона за нив?
НИКОЛОВСКИ: Така е. Освен за официјални средби. А вечерта не беше време за официјални средби, некој да се гледа со претставници на Собранието. Значи, господинот Живаљевиќ излезе надвор од својот мандат. Неговиот мандат не му дозволуваше да влезе во Собранието. Што сакам тука да појаснам? Значи, има ситуации каде што ние со сите тие разузнавачки служби со кои имаме соработка, си помагаме и водиме конкретни операции. Постојат ситуација каде што ние претходно се договараме што да се направи, како да се направи. Во конкретниот случај со УБК такво нешто немаше.
ФОКУС: Дали освен Живаљевиќ имало и лица и од други странски служби во Собранието?
НИКОЛОВСКИ: Не. Одговорно тврдам дека не, бидејќи Министерството води истрага за настаните на 27-ми и бидејќи ние помагаме во таа истрага. Од тоа што обвинителството ги помина сите достапни видеоматеријали, такво нешто нема.
РУСКОСКА ВОДИ ДОБРА ИСТРАГА
ФОКУС: Господинот Живаљевиќ во едно интервју изјави дека лицето Игор Југ имало задача да ликвидира одредени пратеници…
НИКОЛОВСКИ: Тоа е истрага што ја води јавното обвинителство, не смеам да зборувам за тие сознанија. Сите ние имавме можност да ги видиме сликите, да видиме како господинот Југ држи пиштол. Истрагата ја води госпоѓата Вилма Рускоска, мислам дека води добра истрага. Апелирам сите ние да ѝ дадеме време на госпоѓата Рускоска, дека сето тоа ќе има своја завршница. Со тоа што, разберете ме, не можам да го коментирам тоа, не сакам да ѝ наштетам на истрагата.
ФОКУС: Кога дојдовте на позицијата директор, направивте ли ревизија, „снимање“ на состојбата да се знае од што почнувате, бидејќи ова беше „место на злосторството“?
НИКОЛОВСКИ: Дали е место на злосторството, ќе покажат истрагите. Ние, пред сѐ, сакаме да видиме што е тоа што се случувало внатре во УБК, има злоупотреби, нема злоупотреби, јас не би сакал да прејудицирам. За таа цел, со министерот Спасовски формиравме неколку работни групи, кои навлегуваат во евалуација и ревизија на работењето во повеќе области на УБК. Во моментов се четири такви работни групи, се испитува финансиското работење, се истражува оперативното работење, значи сѐ.
ФОКУС: До каде се со работата групите?
НИКОЛОВСКИ: Јас бев малку амбициозен, им дадов рок од месец дена. Очигледно дека е краток рокот, така што уште еднаш им е продолжен рокот и се надевам дека наскоро ќе излезат со своите извештаи. Целта на тие работни групи не е само да донесат заклучоци што се случувало, туку и да дадат предлози како да ги поправиме работите и тоа, пред сѐ, во делот на финансиското работење. Јас тука сакам нов правилник каде што нема да им бидат дозволени злоупотреби. Треба да се воведат оперативни процедури, многу добар дел што треба да се обработи е вработувањето во УБК, обуката на кадрите.
ФОКУС: Го објаснивте изборот на новиот модел на следење на комуникациите, но што станува со реформата на безбедносниот систем?
НИКОЛОВСКИ: Безбедносно-разузнавачкиот систем во Република Македонија се состои од три компоненти. Првата компонента е УБК, втората е Агенцијата за разузнавање и третата е воено-безбедносната служба. Е сега, кои се моделите што ги предлагаше работната група што ја предводеше Чавков? Првиот модел е задржување на постоечката поставеност на службите во системот за национална безбедност. Значи, статус кво. Вториот модел е издвојување на УБК надвор од МВР и третиот е спојување на УБК со Агенцијата за разузнавање во рамките на нов безбедносно разузнавачки оддел.
ФОКУС: А военото разузнавање?
НИКОЛОВСКИ: До 2008 г. Република Македонија се спреми да стане член на НАТО алијансата, во рамките на тој цел процес, сите потребни реформи во воената служба беа реализирани за таа да работи по НАТО-стандарди. Да, потребна е некоја промена, но не е тоа нешто што би можело да се нарече реформа. И затоа претставници од военото разузнавање ќе бидат дел од таа работна група да ги изнесат своите размислувања за воената служба.
УБК ДА ИЗЛЕЗЕ НАДВОР ОД МВР
ФОКУС: И за кој модел се одлучивте?
НИКОЛОВСКИ: Ова сѐ уште е на ниво на дискусија, внатре во МВР. Уште не сме дошле со предлог што е тоа што ќе ѝ го предложиме на владата. Пред сѐ, времето е фактор. Не е дека ние не знаеме. Ние како УБК имаме став, сме за вториот модел – формирање нова агенција, надвор од МВР.
ФОКУС: Значи спојувањето е проблематично од политички аспект?
НИКОЛОВСКИ: Тоа зависи од политичката спремност, бидејќи за тоа ќе биде потребно двотретинско мнозинство. Дали претседателот на државата би се согласил на тоа, дали владата би се согласила.
ФОКУС: Значи спојувањето сега отпаѓа?
НИКОЛОВСКИ: Нашата проценка е да го направиме првиот чекор. УБК да излезе надвор од МВР. Во моментов сметаме дека е најрационално решение. Тука станува збор за два концепти, првиот концепт е децентрализација на моќта, вториот концепт е централизација на моќта. Нашето убедување дека вистинското решение е децентрализација на моќта. Не сакаме да навлеземе повторно во креирање ентитет, кој ќе зрачи со моќ. Сакаме да формираме демократска институција, која ќе служи за заштита на безбедноста на државата и интересите на граѓаните.
ФОКУС: Во таков случај, какви ингеренции ќе има таа нова „УБК“?
НИКОЛОВСКИ: Во тој случај се одземаат полициските овластувања на припадниците на новата агенција. Новата агенција е замислена како класична внатрешна контраразузнавачка служба, чија основна задача ќе биде прибирање информации, процесуирање информации, отстапување информации до релевантни фактори.
ФОКУС: Каков е ставот за ова на министерот Спасовски?
НИКОЛОВСКИ: Сѐ уште сме во дискусии, тој ќе си го каже своето мислење кога ќе дојде време за тоа. Во секој случај, сакам да потенцирам дека имаме голема поддршка и од Меѓународната заедница.
ФОКУС: Бевте помошник-директор за контраразузнавање на Сашо Мијалков. Во какви релации бевте со екс директорот?
НИКОЛОВСКИ: Јас сум од 1992 година во службава, повеќе директори се смениле овде во службава и со сите со кои сум имал шанса да соработувам директно, и ден денес имам коректна соработка, постои можност кога се сретнуваме со некои од нив и да испијам кафе. Конкретно со господинот Мијалков имавме многу коректна, крајно професионална соработка во делот на моето работење.
НЕ СМЕ ТАЈНА ПОЛИЦИЈА
ФОКУС: Како помошник-директор, не чувствувавте дека МВР е МВРО- ВМРО? Да се случува сето тоа, да го гледаат однадвор, од Брисел до Вашингтон, ме интересира како може да немате поим што се случува?
НИКОЛОВСКИ: Секој од нас во животот, каде било да работи, на која било позиција да работи, има некоја своја лична и професионална одговорност. Поголемиот дел од вработените во УБК работеа во рамките на својата одговорност. Така што и сега можете да видите, кога одат сите овие случаи на Специјалното јавно обвинителство, еве сега и со Основното јавно обвинителство, дека во однос на бројката колку сме ние вкупно, имаме дваесетина вкупно вработени во УБК обвинети.
ФОКУС: Зборувам за мнозинството што не се обвинети.
НИКОЛОВСКИ: Не заборавајте дека целата афера излезе токму од вработен од УБК.
ФОКУС: А останатите молчевте или…
НИКОЛОВСКИ: Не, ние не молчевме и како што кажав на почетокот, почнавме процес на реформи.
ФОКУС: Што си помисливте кога почнаа бомбите?
НИКОЛОВСКИ: Бев фрапиран до каде е отидено тоа. Ние немавме сознанија што се прави. Да не бегаме сега сите, да се амнестираме од одговорноста. Факт е дека делот на следењето на комуникациите, не беше регулиран доволно. Факт е и дека ние, според внатрешните правилници за работа, имавме можност за следење на комуникациите. Но, разликата е во следењето на комуникациите за безбедноста на државата и против криминалот и злоупотребата на таа мерка. Значи тука е прашањето на злоупотребата, а не на употребата на таа мерка.
ФОКУС: Ќе успеете ли да ја истуркате реформата на УБК?
НИКОЛОВСКИ: Мене ми е голема преокупација оваа реформа. Нашиот избор е децентрализацијата на моќта. Нашата идеја е новата агенција за внатрешно разузнавање, во доменот на работа да биде прибирање и процесирање на информациите, додека полициските овластувања да бидат во рацете на МВР и на Бирото за јавна безбедност. За мене е многу важно, јас пред јавноста да објаснам дека ние не сме тајна полиција. Значи целата таа фама околу нас дека УБК е таа што мести случаи, дека УБК е таа што ликвидира луѓе, дека УБК е таа што прислушува незаконски, сакам да ја убедам јавноста дека новата УБК не е тоа.
ФОКУС: Дека тајната полиција е јавна полиција!?
НИКОЛОВСКИ: УБК не е тајна полиција, УБК е контраразузнавачка и безбедносна служба. Факт е дека ние имаме примат во доменот на тероризмот. Поради тоа, сите наши вработени ќе имаат право на носење оружје за своја лична заштита при контакт, но полициските овластувања ги оставаме на МВР и на Бирото за јавна безбедност.
ФОКУС: Значи таа агенција би имала директор…
НИКОЛОВСКИ: Да, нашиот предлог е тој директор да има мандат од пет години за да имаме преклопување со парламентарните избори.
ФОКУС: Се плашите ли од преголема моќ да не ве заведе?
НИКОЛОВСКИ: Јас себеси се сметам за реализиран човек, се сметам за човек кој е демократ, пред сѐ, и моето основно мото во животот е дека заедно сме посилни.
Рамка 1
СЕ ПРОВЕРУВААТ ИНФОРМАЦИИТЕ ЗА АТЕНТАТ
ФОКУС: Неодамна премиерот Заев изјави дека безбедносните аналитичари го предупредиле дека ќе биде следна мета за атентат. Имате ли како УБК вакви сознанија?
НИКОЛОВСКИ: Постојат првични информации, ние работиме на проверка – потврдување или отфрлање на тие информации. Но, во интерес на истрагата не би сакал да откривам повеќе детали.
Рамка 2
ТРЕБА НОВА ИСТРАГА ЗА ДИВО НАСЕЉЕ
ФОКУС: Имавме информација од инсајдери дека првата група полицајци што оди во Диво насеље биле испратени дека се гони група нешто околу дрогата. Ќе има ли меѓународна истрага?
НИКОЛОВСКИ: Треба да има повторно истрага. Зашто сѐ што ќе остане нерешено, понатаму ќе ни предизвикува проблеми. Да има завршница. Мене ми одговара најмногу да има транспарентна истрага, зошто јас сакам да се види реално која била улогата на УБК. Ако има грешка, каде е грешката на УБК. Ако немало грешка, да се каже дека немало грешка. Да извлечеме лекција што понатаму.
Рамка 3
НЕМАМЕ ПРИЈАВА ЗА ЗАКАНИ ВРЗ ГРУЕВСКИ
ФОКУС: Зошто одбивте да му дадете засилено обезбедување на екс премиерот Никола Груевски?
НИКОЛОВСКИ: Ние работиме врз основа на факти и Законот. За да одобриме поголем број обезбедувачи од тоа што го дава законот, треба да има реални информации за закани. Од безбедносен детаљ на обезбедувањето на г-динот Груевски ние немаме добиено никаква пријава за закана. За време на кампањата за локалните избори, секаде каде што ќе се појавеше г-дин Груевски врз основа на заедничка проценка на УБК и БЈБ обезбедувањето му беше зголемено. Инаку, од проценките што мене ми ги доставија одделите од УБК, немаше реален основ за зголемен број на обезбедувачи.
Рамка 4
ВРЕМЕ Е ДА Ѝ ВОЗВРАТАМ НА ДРЖАВАТА
ФОКУС: Како Спасовски дојде до вас како кадровско решение за УБК?
НИКОЛОВСКИ: Сето тоа што го прокламираше СДСМ беше дека сакаат професионален кадар, кој ќе работи на средување на ситуацијата. Јас лично сум од 1992 година во УБК, но исто така е важно да кажам дека јас сум трета генерација во УБК. Дедо ми бил член на УДБА, татко ми бил член на СДБ, а јас сум на УБК. Сѐ што сум постигнал во животот, ѝ должам на оваа држава, и сметам дека сето тоа што државата го инвестирала во мене, време е да го возвратам.