Отвореноста е клучен услов за демократијата, бидејќи им овозможува на граѓаните да ги добијат информациите и знаењата потребни за еднакво учество во политичкиот живот, ефикасно донесување одлуки и барање одговорност од институциите за политиките што ги спроведуваат. Индексот на отвореност го мери степенот до кој институциите на земјите од Западен Балкан се отворени за граѓаните и општеството, врз основа на четири принципи: транспарентност, пристапност, интегритет и ефикасност.
За индексот разговаравме со Мила Јосифовска Даниловска од „Метаморфозис“, која ни појасни дека едно е отвореност, а кога станува збор за транспарентност на општините, но и за сите други институции говориме дека организациските информации, буџетот и постапките за јавни набавки се јавно достапни и објавени.
Пристапноста се однесува на обезбедување и почитување на постапките за слободен пристап до информациите и зајакнување на пристапноста на информациите преку механизмот на јавни сослушувања и зајакнување на интеракцијата со граѓаните.
Интегритетот вклучува механизми за спречување на корупцијата, имплементација на етичките кодови и регулирање на лобирањето. Последниот принцип, ефикасност, се однесува на мониторингот и евалуацијата на политиките што ги спроведуваат институциите.
Следејќи ги меѓународните стандарди, препораки и примери за добра практика, овие начела се понатаму разработени преку специфични квантитативни и квалитативни индикатори кои се оценуваат врз основа на достапност на информациите на официјалните интернет-страници на институциите, квалитетот на правната рамка за поединечни прашања, други извори на информации од јавен карактер и прашалници до институциите.
Фондацијата „Метаморфозис“ од 2016 година спроведе тригодишно истражување преку Индексот на отвореност, како алатка на проектот ACTION SEE финансиран од Европската Унија, а параметрите за тоа како се движат параметрите сега Јосифовска Даниловска од „Метаморфозис“ за МИА вели дека во споредба со втората година на мерење – 2017-та, кога регионалното ниво на отвореност на локалната самоуправа било 31 процент, резултатите од третата година – 2018-та покажуваат минимален пораст на отвореноста на општините, односно 36 проценти.
Со овој пораст, општините на Западен Балкан, без разлика што е недоволен, успеаја да ги надминат резултатите од првата година на мерење 34 проценти. Сепак, генерално, вели Јосифовска Даниловска, резултатите остануваат на незадоволително ниво.